Huidig beleid

Het beleidskader van het sociaal domein, ‘Samen Beter’ (2016), stimuleert om via het uitvoeringsprogramma de inrichting van de openbare ruimte zo aantrekkelijk mogelijk te maken ter bevordering van buiten bewegen/sporten en ontmoeten voor zowel jong als oud.

Uit de gezondheidsmonitor West Maas en Waal (2016) van de GGD Gelderland-Zuid blijkt dat in de gemeente West Maas en Waal verbeteringen te behalen zijn op het gebied van beweging en een gezond lichaamsgewicht. Met aanpassingen in de leefomgeving kan de gemeente West Maas en Waal hier een positieve bijdrage aan leveren.

Trends en ontwikkelingen

Gezondheid wordt steeds meer een mee te wegen belang bij de inrichting van de fysieke leefomgeving. In de op handen zijnde Omgevingswet wordt het bereiken en in stand houden van een veilige en gezonde fysieke leefomgeving en een goede omgevingskwaliteit zelfs expliciet als één van de maatschappelijke doelen van de wet genoemd. Het thema is echter breed en omvat veel aspecten. De GGD/GHOR stelde daarom het document ‘Kernwaarden gezonde leefomgeving’(externe link) op. In dit document stelt zij dat door de leefomgeving gezonder in te richten veel gezondheidswinst kan worden geboekt. Een gezonde inrichting van de leefomgeving beschermt tegen negatieve omgevingsinvloeden en bevordert de gezondheid. Hier kan een onderscheid worden gemaakt tussen gezondheidsbescherming (milieu, klimaat etc.) en gezondheidsbevordering (inrichting, ontmoeting). Een gezonde leefomgeving is een leefomgeving die bewoners als prettig ervaren, waar gezonde keuzes gemakkelijk en logisch zijn, en waar negatieve invloed op gezondheid zo klein mogelijk is. Belangrijke elementen voor een gezonde leefomgeving zijn uitnodigen tot bewegen (wandelen, fietsen, spelen), elkaar ontmoeten, ontspannen, een goede milieukwaliteit (lucht, geur, geluid), klimaatbestendigheid (zoals meer groen en biodiversiteit voor tegengaan hitte- en wateroverlast) en een goede toegang tot voorzieningen.

In het document brengt de GGD verder een set van waarden samen die in elk ruimtelijk beleid of plan aan de orde zouden moeten komen. Deze waarden kunnen worden onderverdeeld in de volgende hoofdthema’s:

  1. woonomgeving,
  2. mobiliteit en
  3. gebouwen (waaronder woningen, scholen, etc.).

In deze omgevingsvisie focussen we alleen op de eerste twee waarden.

Woonomgeving

De woonomgeving kan een bevorderlijke rol spelen op het gebied van gezondheid, wanneer deze aantrekkelijk is om te ontmoeten, te bewegen en te spelen en er geen geluid- of geuroverlast is. Door aantrekkelijke plekken voldoende dichtbij en voor iedereen, ook kwetsbare mensen, gemakkelijk toegankelijk te maken, kunnen zij goed gebruikt worden. Aantrekkelijk ingerichte plekken dragen bij aan het verminderen van de kans op eenzaamheid en stress gerelateerde klachten en dragen bij aan de fysieke fitheid, sociale cohesie en kwaliteit van leven.

Ook functiescheiding tussen wonen en bedrijvigheid kan een rol spelen bij gezondheid in de woonomgeving. Teveel vermenging van veehouderijen en woningen/gevoelige functies in het buitengebied leidt tot een minder gezonde leefomgeving. Zo kunnen vee gerelateerd fijnstof (PM10) en endotoxinen leiden tot luchtwegklachten en kunnen veehouderijen een bron zijn van infectieziekten van dieren die besmettelijk zijn voor mensen (zoönosen). Ook geurbelasting kan leiden tot gezondheidsklachten. Behalve tot gezondheidsklachten kan dit ook leiden tot overlast en tot onderlinge spanningen en wantrouwen tussen veehouderijen en omwonenden. Het kan ook tot problemen leiden bij de herbestemming van vrijkomende agrarische bebouwing.

Mobiliteit

Een buitengebied dat uitnodigt tot bewegen heeft een positieve invloed op de publieke gezondheid. Hierbij is het van belang dat ook het groene karakter van het buitengebied wordt versterkt om zo positieve effecten op de leefomgeving te bewerkstelligen. Bomen en groen zijn positief voor de beleving, kunnen fijnstof (enigszins) afvangen, zorgen voor verkoeling bij hete periodes en versterken de biodiversiteit. Ook het realiseren van veilige en aantrekkelijke verbindingen waarbij het gemotoriseerd verkeer en wandelaars/fietsers van elkaar worden gescheiden is hierbij een groot goed.

Ambities en keuzes

Woonomgeving

De gemeente West Maas en Waal streeft ernaar om voldoende afstand te laten bestaan tussen veehouderijen en woningen/gevoelige functies. Bij elke ontwikkeling van een veehouderij of nieuwbouwproject wordt bekeken hoe de overlast van omwonenden en de negatieve invloed op de gezondheid tot een minimum beperkt kan worden. Te denken valt aan vermindering van de milieubelasting of sloop van overtollige bebouwing en landschappelijke inpassing. West Maas en Waal vindt het niet gewenst om in te grijpen in geldende rechten van bestaande veehouderijen. Er wordt vooral gekozen voor de dynamiek en duurzame innovatiekracht van de sector zelf. Juist door, onder voorwaarden, ruimte te bieden aan de blijvers kan er verbetering van de omgevingskwaliteit bereikt worden. Ook bij (nieuwe) ontwikkelingen in het buitengebied hebben we expliciet aandacht voor de aspecten ontmoeten/ bewegen/ spelen/ ontspannen. Hierbij hebben we oog voor de toegankelijkheid hiervan, voor kwetsbare inwoners (inclusieve samenleving).

Mobiliteit

Een beweegvriendelijke gemeente houdt voor de gemeente West Maas en Waal in dat er zorgvuldig wordt gekeken naar de wensen van de inwoners, met als doelstelling gezonde en gelukkige inwoners. Er zijn in het buitengebied voldoende fiets- en wandelpaden, zodat men optimaal kan genieten van de mooie natuur- en groengebieden die de gemeente te bieden heeft. We vinden het hierbij belangrijk dat de verkeersveiligheid voor deze weggebruikers geborgd is. Daarbij kan worden gedacht aan het nemen van verkeersmaatregelen, zoals het afsluiten van wegen voor doorgaand verkeer en het inrichten van wegen als éénrichtingsverkeer.

De realisatie van meer beweegvriendelijkheid kent raakvlakken met verschillende andere beleidsthema’s, zoals duurzaamheid, mobiliteit en toerisme. Deze raakvlakken kunnen voor meekoppelkansen, zoals passende attracties in het buitengebied, zorgen. Een beweegroute kan met een duurzaam initiatief worden gerealiseerd, waarbij direct de openbare veiligheid en toegankelijkheid in de omgeving onder de loep kan worden genomen.

Heeft u gevonden wat u zocht?