Over de Maas

Het definitieve rapport review granuliet van Arcadis is gereed.
De belangrijkste conclusie is dat de toepassing van granuliet in Over de Maas geen negatieve effecten voor mens en milieu heeft.

Definitief rapport review granuliet gereed

De gemeente West Maas en Waal streeft naar een betrouwbaar en evenwichtig beeld over zowel de milieuhygiënische kwaliteit van granuliet als over de besluitvorming over de toepassing ervan in Over de Maas. De inspanningen van de gemeente in het afgelopen jaar waren steeds op beide onderdelen gericht. Over de besluitvorming voert de gemeente een procedure bij de Raad van State. 
Voor de milieuhygiënische kwaliteit van granuliet is in opdracht van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat een onderzoek gestart door Arcadis. De gemeente heeft samen met de provincie Gelderland zitting genomen in de klankbordgroep voor het onderzoek. Op 16 april is het definitieve rapport door de staatssecretaris verzonden aan de Tweede Kamer.

Toepassing in Over de Maas heeft geen negatieve effecten

De belangrijkste conclusie van het Arcadis onderzoek is: de toepassing van granuliet in het gebied Over de Maas op basis van de nu bekende inzichten heeft geen negatieve effecten  voor mens en milieu in de eindsituatie of tijdens de uitvoering. Zo is er geen acrylamide gemeten in de bodem, het grond- en oppervlaktewater. En vindt er geen verspreiding plaats van andere mogelijk schadelijke stoffen. 

Basis voor de toekomst

De gemeente constateert dat het onderzoek zorgvuldig is uitgevoerd. En dat het bijdraagt aan een betrouwbaar en evenwichtig beeld over de milieuhygiënische gevolgen van granuliet in Over de Maas. Met de kennis van nu is niet aantoonbaar dat granuliet nu of op termijn schadelijk is op de wijze zoals het is toegepast in het gebied Over de Maas. 
De gemeente accepteert de uitkomsten van het onderzoek. De uitkomsten zorgen hopelijk voor het verminderen van gevoelens van onrust bij inwoners. De gemeente heeft in het belang van de inwoners van West Maas en Waal op dit moment het maximale resultaat bereikt. Dat neemt niet weg dat de gemeente de ontwikkelingen in het gebied blijft volgen en alert blijft op alle signalen. 

Meer informatie

Het volledige onderzoeksrapport(externe link) vindt u terug op de website van de Rijksoverheid.
 

De gemeente West Maas en Waal streeft naar een betrouwbaar en evenwichtig beeld over de milieuhygiënische kwaliteit van granuliet en de besluitvorming over de toepassing ervan in Over de Maas. Daarover heeft de gemeente een beroepsprocedure aangespannen bij de Afdeling bestuursrechtspraak van de Raad van State (hierna: Afdeling). In deze zaak ontvingen wij bericht dat op 2 juni 2021 een zitting zal plaatsvinden.

STAB-deskundigenrapport

Vanwege de behoefte aan een beoordeling van het dossier door een onafhankelijke deskundige heeft de gemeente de Afdeling verzocht om de Stichting Advisering Bestuursrechtspraak (STAB) als deskundige een rapport uit te laten brengen. Wij hechten veel waarde aan een beoordeling van de STAB als onafhankelijk adviseur, omdat deze beoordeling bijdraagt aan het bereiken van het gewenste betrouwbare en evenwichtige beeld. Immers, deskundigen zijn onderling verdeeld. Inmiddels is het definitieve rapport van de STAB beschikbaar en besloot de gemeente hierop geen zienswijze in te dienen.

Wijsheid achteraf

Toch blijft een dubbel gevoel achter. De reden hiervoor is dat in dit dossier de inbreng van de Rijksoverheid naar onze opvatting als vaststaand wordt aangenomen en het rapport van de STAB sterk leunt op teksten van de Rijksoverheid. Een duidelijk afweging van de door de gemeente ingebrachte stukken had mee kunnen werken aan het vertrouwen van de inwoners in het besluit van de Rijksoverheid. De uiteindelijke afweging door de STAB wordt gebaseerd op (grotendeels) achteraf gepresenteerde onderzoeken. Op het moment van het toestaan van de toepassing van granuliet in Over de Maas door de Minister was het overgrote deel van deze onderzoeken nog niet bekend. 

Afdeling heeft het laatste woord

Voor meer informatie verwijzen wij u naar de bijgevoegde brief die vandaag verzonden is aan de Afdeling. Wij wachten de reactie van de Afdeling af. 

In maart dienden wij een handhavingsverzoek in bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Dit deden we in verband met de toepassing van granuliet in de plas Over de Maas. Op 23 april ontvingen wij hierop een besluit: het ministerie ziet geen aanleiding om handhavend op te treden. Wij hebben daarom bezwaar gemaakt. Ook dienden wij een verzoek om voorlopige voorziening in. Met dit verzoek wilden wij de toepassing laten stilleggen. 
Wij zijn van mening dat eerst volledige duidelijkheid nodig is. Over de milieu-hygiënische kwaliteit van granuliet en de besluitvorming hierover. Op 25 en 29 juni deden de voorzieningenrechters van de Rechtbank en Raad van State uitspraak. Beiden wezen ons verzoek af. 

• Uitspraak voorlopige voorziening Rechtbank(externe link)
• Uitspraak voorlopige voorziening Raad van State

Meer openheid

Wij streven naar een betrouwbaar en evenwichtig beeld over de milieu-hygiënische kwaliteit van granuliet. En over de besluitvorming over de toepassing ervan in de plas Over de Maas. De juridische procedures hebben tot nu toe veel nieuwe informatie opgeleverd. Daarmee is meer openheid ontstaan over de milieu-hygiënische kwaliteit van granuliet en de besluitvorming hierover. Ook het belang van de gemeente is door de rechters bevestigd. Dit vinden wij waardevol. Wel vinden wij het jammer dat de toepassing van granuliet nu gewoon door kan gaan. Omdat deze onomkeerbaar is. De uitspraken nemen de zorgen over de toepassing van granuliet niet helemaal weg. 

Milieu-hygiënische kwaliteit granuliet

De rechters geven aan dat zij op dit moment niet twijfelen aan de milieu-hygiënische kwaliteit van granuliet. De gemeente heeft informatie ingediend van externe deskundigen. Die informatie vonden de rechters helaas niet voldoende. Het zou wel kunnen dat het onderzoek naar de besluitvorming en de externe review naar de milieukwaliteit van granuliet tot andere inzichten leidt. Wij zijn dan ook erg benieuwd naar de resultaten van deze onderzoeken en blijven dit kritisch volgen.

Onbeantwoorde vragen

Beide rechters hebben duidelijk uitgesproken dat granuliet moet worden beschouwd als grond. Maar er blijven ook vragen onbeantwoord. Zo hebben de rechters in deze procedure geen uitspraak gedaan of sprake is van een nuttige toepassing. Ook over de wijze van certificering hebben zij geen uitspraken gedaan.

Vervolgstappen

De juridische stappen die wij tot nu toe zetten dragen bij aan het doel om een betrouwbaar en evenwichtig beeld te krijgen. Over de milieu-hygiënische kwaliteit van granuliet en de besluitvorming over de toepassing ervan in de plas Over de Maas. Als resultaat is de afgelopen tijd veel nieuwe informatie over granuliet en de toepassing beschikbaar gekomen. Dit is in het belang van de gemeente en de inwoners. Op dit moment beraden wij ons op basis van alle informatie over eventuele vervolgstappen.
 

In maart dienden wij een handhavingsverzoek in bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in verband met de toepassing van granuliet in de plas Over de Maas. Op 23 april ontvingen wij hierop een besluit: de minister ziet geen aanleiding om handhavend op te treden. Mede naar aanleiding van dit besluit hebben wij de minister op 29 april een voorstel gedaan waarin onder meer is verzocht om de toepassing van granuliet in de plas Over de Maas te stoppen. De minister heeft ons op 7 mei laten weten hiermee niet te kunnen instemmen. Wij hebben daarom inmiddels bezwaar gemaakt tegen het besluit van de minister op het handhavingsverzoek. Ook dienden wij een verzoek om voorlopige voorziening in. 

Wij maken ons zorgen

Wij zijn bezorgd over de toepassing van granuliet, gelet op de mogelijk negatieve effecten op mens, milieu en ecologie en streven naar een betrouwbaar en evenwichtig beeld over de milieuhygiënische kwaliteit van granuliet en de besluitvorming over de toepassing ervan in de plas Over de Maas. Wij zijn er nog niet van overtuigd dat er geen sprake is van overtreding van wet- en regelgeving bij de toepassing van granuliet. Er zijn veel vragen gerezen over de toepassing van granuliet als grond voor het verondiepen van een plas op basis van het Besluit bodemkwaliteit (Bbk), het certificeringsproces en de milieuhygiënische kwaliteit van granuliet. Tegelijkertijd worden de werkzaamheden ter plaatse nog steeds in een hoog tempo uitgevoerd. Er worden scheepsladingen materiaal verwerkt. Deze werkzaamheden hebben een onomkeerbaar karakter. Bovendien zijn er mogelijk risico's voor de volksgezondheid.

Het belang van de gemeente

Voor de gemeente is vooral belangrijk dat het toe te passen materiaal duurzaam een bodemfunctie kan vervullen. Als toekomstig eigenaar van de plas hebben wij ook een concreet economisch belang. Wij draaien op voor de kosten van de mogelijke sanering van het mogelijk illegaal gestorte granuliet, voor zover dit überhaupt praktisch en financieel mogelijk zou zijn. Ook kunnen wij als toekomstig eigenaar worden aangesproken op de verontreiniging, met alle financiële gevolgen van dien.

Tot slot

De juridische stappen die wij nu zetten dragen bij aan het doel om een betrouwbaar en evenwichtig beeld te krijgen over de milieuhygiënische kwaliteit van granuliet en de besluitvorming over de toepassing ervan in de plas Over de Maas. Hiermee komen wij op voor de belangen van de gemeente.

Beneden-Leeuwen – De gemeente West Maas en Waal stapte naar de Raad van State omdat het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat niet reageerde op het handhavingsverzoek. De gemeente is in het gelijk gesteld. De Raad van State heeft besloten dat minister Cora van Nieuwenhuizen nog deze maand moet reageren. 

Handhavingsverzoek

Op 16 maart diende de gemeente een handhavingsverzoek in bij het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat in verband met de toepassing van granuliet in Over de Maas. 
Dit deed de gemeente omdat zij zich zorgen maakt over de aard van het materiaal. 
Het is niet uit te sluiten dat door de aanwezigheid van flocculant in het granuliet acrylamide kan vrijkomen. Deze laatste stof kan gevaar voor de volksgezondheid opleveren. 
De gemeente gaf de minister een termijn van 1 week om te beslissen op het handhavingsverzoek. De minister gaf aan niet binnen deze termijn te beslissen. Waarna de gemeente beroep instelde en een voorlopige voorziening vroeg vanwege dit niet tijdig beslissen. 

Uitspraak

Op woensdag 8 april deed de voorzieningenrechter uitspraak in deze zaak en stelde de gemeente in het gelijk. De rechter heeft bepaald dat de minister uiterlijk op 24 april om 12.00 uur een besluit moet nemen op het handhavingsverzoek. Tegen het besluit van 24 april staat dan bezwaar en beroep open.
 

Beneden-Leeuwen - Vanmiddag heeft een intensief gesprek tussen RWS, het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat en de gemeente West Maas en Waal plaatsgevonden.
Het gesprek ging over het toepassen van granuliet in de Maas bij Alphen.

Al vanaf 4 november vraagt de gemeente om openheid en openbaarheid van alle stukken over de toepassing van granuliet in Over de Maas. Afgelopen vrijdag zijn er 2 openbare stukken ontvangen. Met deze 2 stukken is de gemeente het gesprek met RWS en het ministerie van IenW ingegaan. Daar heeft de gemeente nogmaals verzocht om volledige openheid en openbaarheid van zaken.

Het gesprek heeft geen resultaat gehad. Dat komt door het ontbreken van de stukken en doordat er in het gesprek ook geen openheid van zaken is gegeven. Het vertrouwen in de medeoverheid is hierdoor niet hersteld. En het heeft de zorgen van de gemeente niet weggenomen.
De gemeente wil weten wat het effect van granuliet voor de bodem van onze gemeente is. En de gemeente blijft bij haar standpunt van het (tijdelijk) stopzetten van het toepassen van granuliet in Over de Maas. Tijdens het gesprek heeft de gemeente hier nogmaals nadrukkelijk om gevraagd. Volgens RWS en het ministerie van IenW zijn er geen juridische gronden om de toepassing nu stop te zetten.

De gemeente constateert dat de toepassing onverminderd doorgaat terwijl er geen garantie wordt gegeven over de veiligheid van deze toepassing voor onze inwoners. De gemeente beraadt zich nu over vervolgstappen.